हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ /

खोटाङ जिल्लाका  दुर्ई नगरपालिका र आठ गाउँपालिकामा किसानहरुका करीब  ६९९  वटा पशुचौपायाको लम्पी स्किन रोगबाट  मृत्यु भैसकेको जनाइएको छ ।  प्रकोपका रूपमा फैलिइरहेको यो रोगका कारण जिल्लाभर गाई, गोरु, बाछाबाछी पशुचौपायाहरु  ६९९ वटाको मृत्यु भैसकेको  भेटनरी अस्पताल तथा पशु सेवा बिज्ञ केन्द्र उदयपुरको सम्पर्क केन्द्र खोटाङका पशु चिकित्सक डाः चन्द्रकिशोर यादवले जानकारी दिनु भएको हो । 

लम्पी स्किन रोग नियन्त्रण तथा उपचारका लागि स्थानीय तह गाउँपालिकामै पशु प्राविधिक खटाइएको पनि कार्यालय प्रमुख यादवको भनाइ छ । कार्यालयले बजेटको अभावका कारण सम्बन्धित स्थानीय तहलाई नै औषधि खरीद गरी उपचार गर्न पनि निर्देशन दिईएको उहाँले बताउनु भयो । 

कहाँ के कति पशुचौपाया मरे ?

हाल सम्म लम्पी स्किन रोगबाट दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिमा ५५ वटा हलेसी तुवाचुङ नगरपालिकामा २५ वटा, खोटेहाङ गाउँपालिकामा ४० वटा,  दिप्रुङचुर्ईचुम्मा गाउँपालिकामा २७२ वटा  पशुचौपायाको यो रोगका कारण मृत्यु भएको छ ।

यस्तै केपिलासगढी गाउँपालिकामा ४५ वटा, ऐँसलुखर्क गाउँपालिकामा ४५ वटा, बाराहापोखरी गाउँपालिकामा ७३ वटा, जन्तेढुङगा गाउँपालिकामा १६ वटा, रावाबेसी गाउँपालिकामा ७० वटा  र साकेला गाउँपालिकामा ५८ वटा गाईभैंसी, गोरु, बाछाबाछीको मृत्यु भएको  भेटनरी अस्पताल तथा पशु सेवा बिज्ञ केन्द्र ,उदयपुरको सम्पर्क केन्द्र खोटाङको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ । 

रोगको लक्षण

गाईगोरुमा यो रोग देखा परेमा ज्वरो आउने, झोक्राउने, दानापानी कम खाने, दूध उत्पादन घट्ने, छालामा एकदेखि पाँच सेन्टिमिटरको  गोलो गिर्खा देखिने, ओठ, मुख र नाकभित्र घाउ देखिने, आँखा र नाकबाट अत्यधिक मात्रामा तरल पदार्थ आउने र ¥याल काढ्ने,  अन्त्यमा मृत्यु हुने जस्ता लक्षण देखापर्छ ।

रोगका कारण

लामखुट्टे, किर्ना र भुसुना जस्ता कीराहरूले यो रोगको बिषाणु रोगी पशुबाट स्वस्थ पशुमा सार्ने गर्छन् । वर्षामा बढी देखिने यो रोग रोगी पशुहरूको सिंगान, दूध र घाउबाट निस्केको पीप, रगत जस्ता जैविक रसहरूको प्रत्यक्ष संसर्गबाट सर्ने गर्छ । संक्रमित गाईबस्तुको ओसार पसारबाट, सामुदायिक चरन क्षेत्र तथा दाना एवं पानी खाने ठाउँबाट, प्राकृतिक वा कृत्रिम गर्भाधानबाट पनि यो रोग सर्ने गरेको पाइएको छ ।

रोग नियन्त्रणका उपायहरु

यो रोग निको हुन लामो समय लाग्ने र रोग निको भएका गाईहरूमा दूध उत्पादन समस्या भोग्नु परेको छ  । त्यस्तै किसानले जैविक सुरक्षालाई विशेष ध्यान दिने, गोठलाई झिङ्गा, लामखुट्टे तथा अन्य किराबाट मुक्त राख्ने, सरसफाइमा जोड गर्नुपर्ने  पशु चिकित्सक डाः चन्द्र किशोर यादवले जानकारी दिनु भएको छ ।